HÜSREV Ü ŞÎRÎN VE CAN U CÂNÂN MESNEVİLERİNDE KADIN KAVRAMI VE KADINLAR


Nurşen ÖZTÜRK

 PDF  171  280

Öz


16. yüzyıl şairi Celîlî ve 18. yüzyıl şairi Refî’-i Âmidî-i konu olarak Hüsrev ü Şîrîn ve Can u Cânân (Hüsn ü Aşk'a Nazire) hikayelerini ele alıp birer çift kahramanlı aşk mesnevisini nazmetmişlerdir. Ancak konusuyla birlikte farklı özelliklere de sahip olan birer mesnevi nazmetmişlerdir. Bu çalışmada her iki mesnevideki kadın kavramının mahiyeti ve kadın kahramanların fiziksel, psikolojik, toplumsal ilişkileri, aşk duygusuna karşı duruşları, kadının kadın ile iletişimi gibi hususlarda belirli incelemeler yapılıp bu incelemeler dahilinde bazı çıkarımlar elde edilmiştir. İki eserin yazılış tarihleri arasında uzun bir zaman farkının olması, her iki eserin de çift kahramanlı aşk mesnevisi özelliği taşıması, muhtevada kadına bolca yer verilmesi, eserlerin dönemin ahlak ve kültürel değerlerini barındırıyor olması, Cân u Cânân mesnevisi hakkında daha detaylı çalışma yapma isteği gibi hususlar söz konusu olup bu çalışma için bu eserler seçilmiştir. Aşk mesnevisinde söz konusu olan kadınların dönemin ahlak yapısına uygun şekilde tasvir edilişi, namuslu- iffetli olmak, gururlu olmak, erkeği ancak güzelliğiyle etkileyen kişiler olmak, kadının var oluşu ya sevgili yoluyla ya da aile değerleri yoluyla kabul edilişi gibi hususlar tespit edilmiştir. Dönemin kadın profilini tanımlamamızda ve Türk Edebiyat tarihinde kadın varlığının oluşum biçemini ortaya koymamızda söz konusu olan bu iki eser çalışmamıza kaynaklık etmiştir.


Anahtar Kelimeler

aşk mesnevisi, kadın, toplumsal değerler, Hüsrev ü Şîrîn, Can u Cânân


Kaynakça

  1. Kazan Nas, Şevkiye (2017). Celîlî’nin Hüsrev ü Şîrîn Mesnevisi (İnceleme – Metin): Palet Yay. Konya

    Üstüner, Kaplan (2020). Hüsn ü Aşk’a Nazîre Cân u Cânân – Refî’-i Âmidî : H Yay. İstanbul.

    Çetinkaya, Ülkü (2008). Aşk Mesnevilerinde Kadın Yusuf u Züleyha ve Hüsrev ü Şirin Mesnevileri Doktora tezi, Ankara

    Sırrı Levend, Agah (1967). “Divan Edebiyatında Hikaye” Türk Dili Araştırmaları Yıllığı

    Tunç, Semra (2010) “Klasik Türk Şiirinde Kadın Şahsiyetler” Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi

    https://sozluk.gov.tr